LÀM PHIM BẰNG MÁY ẢNH DSLR CÓ KHẢ THI ?
Cuối tháng 3/2012, bộ phim Biệt kích ngầm (Act of Valor) của Hollywood khởi chiếu trên tất cả các hệ thống rạp của Việt Nam.Cùng tháng 5 năm đó , bộ phim Việt Nam Dành cho tháng sáu cũng chính thức ra mắt khán giả trên các rạp toàn quốc. Điểm chung của hai bộ phim này là đều được quay bằng máy ảnh 5D Mark II Full Frame HD với kích thước chuẩn tương đương phim nhựa 35mm với chi phí rất rẻ.
Dùng máy ảnh làm phim, một phân khúc cho thể loại phim ngắn, truyền hình, TVC quảng cáo…sau khi Canon khởi động bằng bộ phim Đi tìm Sonny năm 2009 đã mang một sứ mệnh khác. Ngay cả nhà sản xuất Canon cũng nghĩ vậy, máy ảnh EOS-1D X và mới nhất là EOS-1D C với độ phân giải HD 1080p, chuẩn 4K chiếu rạp ở tốc độ tối đa 64 khung hình/giây tiếp tục gửi thông điệp tới các nhà làm phim chuyên nghiệp và cảnh báo với hãng sản xuất RED Camera về giá cả cũng như chất lượng…
Sôi động làm phim bằng máy ảnh
Trước khi những chiếc máy ảnh có chức năng quay phim ra đời, điện ảnh ở Việt Nam là một thứ gì đó ngoài tầm tay với. Rào cản về thiết bị đã ngăn cản những người yêu điện ảnh được thể hiện ý tưởng của mình. Phim ảnh khu biệt thự trong những hãng phim nhà nước, các nhà sản xuất tư nhân và những nhà làm phim độc lập tìm kiếm hỗ trợ từ các dự án, các nhà đầu tư. Ngay cả truyền hình, những clip ca nhạc, TVC quảng cáo với những chiếc máy quay KTS chất lượng vừa phải cũng không phải ai cũng có thể sở hữu.
Nắm bắt được thị hiếu, cuối năm 2008, hãng Canon tung ra mẫu máy ảnh mang tên EOS 5D Mark II. Đây được coi là mẫu máy ảnh đầu tiên có khả năng quay video Full HD 1080p (1.920 x 1080 pixel). Chính sự xuất hiện của 5D Mark II đã làm lu mờ hoàn toàn Nikon D90 với chuẩn phân giải 720p (1.280 x 720 pixel). Sau đó, hãng Sony lại tung ra hai dòng máy Alpha a77 và A65 làm đảo điên các nhà làm phim với khả năng quay phim đỉnh Full HD, lấy nét hoàn toàn tự động, tốc độ 60fps ( thông thường chỉ có 30fps) làm cho phim mượt mà hơn.
Không chỉ phim ngắn, rất nhiều TVC quảng cáo, các chương trình truyền hình, Clip ca nhạc đều sử dụng máy DSLR để quay do hình ảnh đạt chuẩn, xúc cảm (do độ nét mỏng), màu sắc hơn và mượt mà hơn máy quay KTS bình thường như Clip ca nhạc Hồ Gươm sáng sớm (ca sỹ Hoàng Hải), Ước nguyện (ca sỹ Dương Cầm), Nếu như Anh đến (ca sỹ Văn Mai Hương)…; các live show như Không gian âm nhạc: Tùng Dương – Lê Cát Trọng Lý, Thanh Lam – Quốc Trung, Hà Trần, Thu Phương – Hà Anh Tuấn…các chương trình truyền hình như Sống đẹp, Hương vị cuộc sống….
Hiện các máy ảnh có chức năng quay phim Full HD có thể kể đến trên thị trường hiện nay là Canon 5D Mark II, canon 60D, Sony Alpha A77, Sony Alpha A65, Sony Alpha A900, Kodak DSC Pro SLR/c…
Ngoài ra, với yêu cầu chất lượng hình ảnh và hậu kỳ không quá cao, chi phí giảm rất nhiều cộng với những hiệu quả màu sắc mang lại thì việc quay phim bằng máy ảnh không còn quá xa lạ với công nghệ làm clip quảng cáo, ca nhạc, các chương trình truyền hình. Đạo diễn Triệu Quang Huy – giám đốc công ty Ninja film Producesions, sau khi học sản xuất và đạo diễn ở Mỹ về đã gây ấn tượng mạnh với những hình ảnh từ chiếc máy ảnh DSLR cho những clip ca nhạc như Nếu như anh đến (ca sỹ Văn Mai Hương), Hồ Gươm sáng sớm (ca sỹ Hoàng Hải). Triệu Quang Huy và công ty của mình cũng là đơn vị đầu tiên ở Việt Nam áp dụng thành công việc quay phim bằng máy ảnh vào Live show với những thành công được đánh giá rất cao như Không gian âm nhạc: Tùng Dương – Lê Cát Trọng Lý, Thanh Lam – Quốc Trung, Hà Trần, Thu Phương – Hà Anh Tuấn…
Có thể nói, ở phân khúc này, việc quay phim bằng máy ảnh là sự lựa chọn khá hoàn hảo, đáp ứng được nhu cầu, sự sáng tạo cũng như chi phí sản xuất được giảm thiểu rất nhiều.
Ông Trần Văn Hùng, tổng giám đốc Công ty Vinacinema:
Tôi hoàn toàn ủng hộ xu hướng dùng máy ảnh để quay phim. Điện ảnh Hollywood họ cũng đã làm, vậy chúng ta tại sao nói không? Hiện nay, những dự án liên kết sản xuất phim của chúng tôi sẽ hoàn toàn sử dụng máy ảnh DSLR. Ở Việt Nam dòng máy chụp hình này chỉ được dùng phổ biến cho việc quay clip và phim ngắn. Riêng với thể loại phim truyện luôn bị dị ứng, khó chấp nhận với giới trong nghề. Bộ phim truyện hành động Ranh giới trắng đen do Vinacinema liên kết sản xuất với Indonesia là phim đầu tiên chúng tôi sử dụng máy ảnh DSLR để quay.
Một loạt các dự án phim giá thành rẻ được sản xuất trong năm 2012 và 2013 với các nước Trung Quốc, Hồng Kông, Singgapore, Malaisia, Indonesia và Mỹ đều được nhắm tới bằng chiếc máy ảnh DSLR. Đạo diễn Najantolisa (Indonesia)- là một trong những đạo diễn nổi tiếng làm phim ăn khách ở nước này cho biết: ông từng đã 4 năm sử dụng máy chụp hình DSLRI với số lượng phim sản xuất từ 12 đến 16 phim trong một năm (hai phim, thực hiện trong khoảng một tháng rưỡi), hậu kỳ dựng hình ngay trên Macbook.
Quay phim trẻ Nguyễn Khắc Nhật, Nhóm làm phim 2115 (Cánh diều Vàng 2012 cho bộ phim ngắn 17 phút 16giờ 30 được quay hoàn toàn bằng DSLR):
Phim ngắn 16giờ 30 ( thể loại tài liệu, truyện) đề cập tới 4 đứa trẻ lang thang tranh giành các con hẻm ở thành phố vào lúc 16giờ 30 hàng ngày để bán tờ dò vé số và số đề. Trong phim không có cảnh pal, luôn phải cầm máy chạy theo nhân vật, do nhược điểm của máy quay nhanh dễ bị méo hình, nên quay phim luôn biết chủ động kìm máy bằng cách luôn nín thở tránh để tay bị run. Bối cảnh phim phải quay ở hơn 10 con hẻm nhỏ, khá chật trội nên sử dụng máy này vừa gọn, nhẹ, lại linh động. Thậm chí rất nhiều cảnh phải quay lén những con người, sự việc thật nên dễ giấu được máy.
Đạo diễn Nguyễn Vinh Sơn:
Trào lưu làm phim bằng máy ảnh hiện nay đã thực sự chinh phục không chỉ đối với những nhà làm phim nghiệp dư mà ngay cả với những người chuyên nghiệp cũng khó cưỡng lại. Việc quay phim bằng máy ảnh cũng có ngôn ngữ riêng của nó – đó là phong cách tài liệu mà đôi khi máy quay chuyên nghiệp không có được. Nó giúp người làm phim có thể thâm nhập vào cuộc sống xã hội mà không bị mọi người chú ý. Với ngôn ngữ thể hiện này sẽ cho người xem cảm thấy mình là người trong cuộc với hiệu ứng “The fly on the wall – con ruồi đậu trên tường” mà chỉ quay bằng máy ảnh mới cho hiệu quả cao nhất. Có thể nói, chất lượng hình ảnh của việc làm phim bằng máy ảnh cho hình ảnh tốt, linh hoạt. Với khả năng xử lý hình ảnh tốc độ cao của máy ảnh với nhiều loại ống kính rời thì không phải máy quay phim thông thường nào cũng có thể có được. Hơn nữa, quay phim bằng máy ảnh có thể phù hợp với mọi điều kiện ánh sáng, thuận tiện trong phạm vi hẹp, chi phí lại chấp nhận được.
Tuy nhiên, nó vẫn có những hạn chế cơ bản về kỹ thuật đòi hỏi người làm phim phải biết tìm cách né tránh bởi nó không thể lột tả được về chiều sâu, cũng như độ nét đối với những cảnh hoành tráng. Tôi vẫn thường nói với các em sinh viên của mình việc làm phim bằng máy ảnh không phải dành cho bất cứ loại kịch bản nào, câu chuyện nào, phong cách nào. Do vậy, nếu những người làm phim biết tạo ra một kịch bản, giọng kể và phong cách làm phim thích hợp thì chiếc máy ảnh có thể sẽ phát huy thế mạnh mà đôi khi cả những máy quay chuyên nghiệp cũng không thể. Tôi đã xem một đoạn phim ngắn Một ngày ở Huế được quay bằng máy ảnh DSLR. Phải nói rằng đây là những thước phim rất đẹp về Huế với những cảnh đặc tả của buổi sáng sương mờ hay những buổi chiều tà đầy lãng mạn. Nếu trong đoạn phim này không ghi rõ đã thực hiện bằng phương tiện kỹ thuật nào thì tôi cũng không thể nghĩ rằng đó là quay phim bằng máy ảnh. Tôi cũng có ý định muốn làm một phim quay bằng máy ảnh nhưng vấn đề ở đây là tôi vẫn chưa tìm được kịch bản phù hợp.
Đạo diễn Bùi Thạc Chuyên:
Tôi thấy rằng tất cả những phim quay bằng máy ảnh hiện nay đều cho chất lượng hình ảnh tốt. Trào lưu quay phim HD bằng máy ảnh tuy mới xuất hiện nhưng đã nhanh chóng được giới trẻ Việt Nam yêu thích. Họ được mở ra nhiều cơ hội để thỏa sức sáng tạo với niềm đam mê làm phim. Thực tế có nhiều đoạn clip hoặc phim ngắn do các bạn trẻ làm có chất lượng cả về nội dung lẫn hình ảnh. Tôi chưa quay bằng máy ảnh bao giờ nhưng cũng đang thử làm một phim tài liệu theo phương pháp này. Cụ thể thì tôi xin được giữ bí mật. Tôi cho rằng trào lưu quay phim bằng máy ảnh là một công nghệ tốt, chất lượng gần như phim nhựa mà chi phí lại không quá cao. Điều quan trọng ở đây chính là ý tưởng và sự sáng tạo của người làm phim.
Vừa qua, tôi đã được xem trailer của bộ phim Dành cho tháng 6, đây chính là một dự án điện ảnh hoàn toàn độc lập của đạo diễn trẻ Nguyễn Hữu Tuấn, do chính ê-kip của anh thực hiện từ A đến Z và được quay hoàn toàn bằng máy ảnh. Tôi cũng đang háo hức chờ đợi để được xem bộ phim này sẽ ra rạp vào tháng tới.
Đạo diễn trẻ Nguyễn Hữu Tuấn (đạo diễn phim Dành cho tháng 6):
Việc quay phim bằng máy ảnh có nhiều khuyết điểm nhưng nói chung nó không ảnh hưởng gì nhiều đến công việc kể chuyện của đạo diễn. Với chiếc máy này, một nhà làm phim hầu như là có đủ vũ khí để kể bất cứ câu chuyện gì mà anh ta muốn. Chỉ có điều là nếu đạo diễn muốn “chơi” với các hiệu quả thay đổi khẩu độ ống kính và slow-motion thì chiếc máy này không có chức năng cho các kỹ thuật đó. Dành cho tháng sáu được thực hiện hậu kỳ bởi các chuyên gia người Pháp và họ hoàn toàn không gặp khó khăn gì trong việc xử lý hình ảnh. Quy trình hậu kỳ cho các máy DSLR từ lâu đã được xác định và ở nước ngoài, họ đã làm việc với chúng rất nhiều lần rồi. Về bộ phim thì nhìn chung ai cũng có thiện cảm với nó. Các nhà phát hành và rạp chiếu cũng rất cởi mở hỗ trợ cho một bộ phim độc lập. Có thể Dành cho tháng sáu còn chưa được hoàn hảo, nhưng tôi tin đây là một bộ phim sẽ đem đến một hương vị lạ cho khán giả Việt Nam.
Đạo diễn trẻ Triệu Quang Huy:
Tôi học sản xuất và đạo diễn ở Mỹ nhưng việc quay phim là tự mày mò. Khi về Việt Nam, tôi cảm thấy môi trường chưa thực sự phát triển. Lý do sử dụng máy ảnh để quay phim là vì những chiếc máy ảnh là điều lý tưởng cho các dự án hạn hẹp về tài chính. Hiện nó đang tạo nên một làn sóng làm phim bằng máy ảnh ở Việt Nam. Ưu khuyết thì nhiều người đã phân tích. Tôi thấy rằng nó cũng đang tạo hiệu ứng tốt khi giới trẻ được tiếp xúc với việc làm film nhiều và thường xuyên hơn, cho họ vượt qua rào cản khó khăn của việc thiết bị, giảm kinh phí học hành.
Ngày nay, việc sử dụng máy ảnh DSLR trong quay phim đang trở nên rất phổ biến, đặc biệt trong việc quay MV clip ca nhạc, quay TVC, quay phim doanh nghiệp, quay clip ngắn… với việc quay phim sự kiện sử dụng máy ảnh DSLR hoàn toàn là hợp lí.